De voor- en nadelen van zzp en loondienst in jeugdzorg

Over dit onderzoek

Jeugdzorg werkt! deed onderzoek naar de verschillende arbeidsrelaties binnen jeugdzorg. We keken naar motivaties, ervaringen en feitelijke omstandigheden van zowel professionals in loondienst als zzp'ers. Dit onderzoek komt op een belangrijk moment: vanaf 1 januari 2025 start de Belastingdienst weer met de handhaving van de Wet DBA, na een jarenlang handhavingsmoratorium. Dit heeft grote impact op de sector en zorgt voor nieuwe dynamiek. Organisaties worden voorzichtiger met het inhuren van zzp'ers, met name in jeugdzorg.

Uit het onderzoek komt een genuanceerd beeld naar voren. Waar vaak wordt gedacht dat zzp'ers significant meer verdienen, blijken de inkomsten bij vergelijkbare omstandigheden niet wezenlijk te verschillen. Wel zien we duidelijke verschillen in andere aspecten, zoals ervaren werkdruk, werk-privé balans en loopbaanperspectieven.

Deze inzichten zijn waardevol voor verschillende doelgroepen:

• Voor professionals die een keuze willen maken tussen loondienst en zzp-schap biedt het objectieve informatie.
• Voor bestuurders en beleidsmakers geeft het onderzoek inzicht in wat professionals belangrijk vinden en wat hen beweegt in hun keuze voor een bepaalde arbeidsrelatie.

Motivaties en ervaringen

Wat zijn eigenlijk de redenen van professionals om voor een bepaalde arbeidsrelatie te kiezen? Dit geeft enig inzicht in wat beweegredenen zijn voor collega's, om voor loondienst of zzp te kiezen.

Wat zijn de belangrijkste redenen van jeugdzorgwerkers om zzp’er of in loondienst te zijn?

Medewerkers en zzp’ers in jeugdzorg kiezen om verschillende redenen voor hun arbeidsrelatie. Zzp’ers waarderen vooral de vrijheid om hun werkuren zelf te bepalen en de ruimte om kwalitatieve zorg te leveren. Medewerkers in loondienst daarentegen zoeken vaak de stabiliteit van financiële zekerheid en sociale voorzieningen. Bedenk je dus goed wat voor jou belangrijk is.

Redenen zzp (zzp'ers) zorg en welzijn en jeugdzorg

Voorkeur loondienst of zzp (zzp'ers zorg en welzijn en jeugdzorg)

Redenen loondienst (zzp'ers) zorg en welzijn

Werkpatronen en ervaringen

De praktijk van zzp'ers

Opdrachtgevers

Hoeveel opdrachtgevers een zzp’er in jeugdzorg bedient, kan veel zeggen over hun werkervaring. De meerderheid van de zzp’ers werkt voor meerdere opdrachtgevers, wat een diversiteit aan werkzaamheden biedt. Toch werkt een klein deel exclusief voor één opdrachtgever. Hoeveel afwisseling zoek jij in je werk?

De rol van bemiddelingsbureaus in zzp-jeugdzorg

Bemiddelingsbureaus spelen voor een derde van de zzp’ers een rol in het vinden van opdrachten, terwijl de meerderheid rechtstreeks werkt voor hun opdrachtgevers. Deze keuze beïnvloedt niet alleen de manier waarop je werkt, maar ook hoeveel controle je hebt over de relaties met opdrachtgevers. Wat past bij jouw werkstijl?

Hoe lang zzp’er?

Het zzp-schap in jeugdzorg is relatief jong: het merendeel van de zelfstandigen is nog geen tien jaar actief als zzp’er. Toch zien we dat een kwart van de zzp’ers al meer dan tien jaar in het vak zit. Denk jij aan een lange carrière als zelfstandige of gebruik je het zzp-schap als tijdelijke stap?

Werkervaring van zzp’ers in de afgelopen twaalf maanden

Zzp’ers in jeugdzorg combineren hun werk vaak met andere rollen. Veel van hen zijn het afgelopen jaar ook in loondienst geweest, of volgden een opleiding. Deze veelzijdigheid is typisch voor zzp’ers, die hun werk flexibel willen afstemmen op andere verantwoordelijkheden of kansen. Hoe flexibel wil jij werken?

De praktijk in loondienst

Werkkringen en vastigheid

Medewerkers in loondienst binnen jeugdzorg werken doorgaans voor één werkgever en hebben een vast aantal uren per week. Deze vastigheid biedt hen een stabiele basis en voorspelbare werkweek. Is deze zekerheid iets wat jou aanspreekt in je carrière?

Vergelijking arbeidsrelaties

Wat zijn de meest opvallende verschillen tussen loondienst en zzp in jeugdzorg? Zzp’ers werken gemiddeld meer uren per week en hebben vaker het gevoel dat ze hun werktijden kunnen afstemmen op hun privéleven. Maar medewerkers in loondienst ervaren meer financiële zekerheid. Wat vind jij belangrijker: flexibiliteit of zekerheid?

De grootste verschillen tussen zzp'ers en professionals in loondienst

Tot slot zetten we voor je op een rijtje wat de grootste verschillen zijn, zodat jij je eigen conclusies kan trekken. Deze informatie is bedoeld om je inzicht te geven in wat het beste werkt onder jouw omstandigheden. Ook is deze informatie bedoeld om als bestuurder, beleidsmakers en collega te zien op welke behoeften medewerkers meer aandacht nodig hebben, en waarom een bepaald type dienstverband die behoefte wel of niet vervuld. 

Inkomsten en financiële aspecten

We hebben bekeken wat de verschillen zijn voor iemand in loondienst en een zzp'er. Daarbij hebben we ook meegenomen wat de financiële verschillen zijn. In het onderstaande plaatje zie je het verschil per arbeidsrelatie.

De invloed van jouw type dienstverband op je inkomen

Hoe hoog je inkomsten zijn als jeugdzorg werker is afhankelijk van veel factoren. Als jeugdzorg werker in loondienst ligt het bijvoorbeeld aan je inschaling in de salarisschaal (in onderstaand voorbeeld is uitgegaan van schaal 10, trede 11). Als zzp’er in jeugdzorg ligt het bijvoorbeeld aan het gevraagde tarief, het aantal declarabele uren, aantal verlofweken, of er wel/niet gewerkt wordt via een tussenpartij, en of de zzp’er wel/niet ervoor kiest zich te verzekeren voor WIA en WW.

Bepalende factoren in loondienst:

• Inschaling in salarisschaal
• Aantal dienstjaren
• Contracturen

Bepalende factoren voor zzp'ers:

• Uurtarief
• Aantal declarabele uren
• Aantal verlofweken
• Wel of geen tussenkomst bemiddelingsbureau
• Keuze voor verzekeringen (WIA/WW)

In het onderstaande voorbeeld staan de potentiële netto jaarinkomsten van een jeugdzorgwerker in loondienst en zzp’ers bij een werkweek van 36 uur.

Uit deze berekeningen blijkt dat bij vergelijkbare omstandigheden de inkomsten tussen zzp'ers en professionals in loondienst niet significant verschillen.

Bovenstaande voorbeelden kunnen verder uit elkaar lopen, afhankelijk van bijvoorbeeld de keuzes die de zzp’er maakt. Maar in de basis zullen de inkomsten van een zzp’er en een medewerker in loondienst bij gelijke omstandigheden niet veel verschillen.

Conclusie

Medewerkers waarderen financiële zekerheden als een vast inkomen, zekerheid van doorbetaling bij ziekte en vakantie en een vangnet bij werkloosheid en arbeidsongeschiktheid. Daarnaast vinden ze de samenwerking met collega’s waardevol. Net als professionele opleidingen en medezeggenschap.

Zzp'ers loven andere kenmerken van het werk. Ze ervaren meer zeggenschap ervaren over de werkzaamheden die ze verrichten en meer invloed op de werktijden. Ze geven aan minder administratieve taken te hebben. Ze zijn ook content met meer afwisseling van werk(plek) en ervaren dat ze dichterbij de bedoeling van het werk komen. Zzp'ers zijn meer tevreden met het werk dan medewerkers en geven vaker aan de werkdruk als goed te ervaren.

Medewerkers en zzp'ers die denken aan een terugkeer naar een loondienstverband waarderen de financiële zekerheid van werken in loondienst. En dat is zeer terecht. De medewerkers in loondienst ontvangt onder gelijke omstandigheden hetzelfde netto inkomen als een zzp'er die werkt met een hoog tarief zonder bemiddelingsbureau. Daarbij weten werknemers dat risico op ziekte, werkloosheid en arbeidsongeschiktheid net als pensioen goed geregeld zijn.

Wil je dieper in deze resultaten duiken? Download dan het rapport via de onderstaande knop.